14

เขาหยิบกุหลาบดอกนั้นขึ้นมา
หญิงสาวยิ้ม
เขาถามราคา
หญิงสาวตอบ
และยิ้ม
เขายิ้ม
หันไปมองกุหลาบดอกอื่น
เขาถามราคา
หญิงสาวตอบ
และยิ้ม
เขายิ้ม
หยิบกุหลาบดอกแรก
หยิบกระเป๋าสตางค์
หยิบเงิน
ยื่นให้หญิงสาว
หญิงสาวยิ้ม
รับเงิน
หยิบเงิน
และยื่นให้เขา
เขารับ
และยิ้ม
หญิงสาวยิ้ม
พูด “แฮปปี้วาเลนไทน์นะคะ”
เขายิ้ม
ยื่นกุหลาบดอกนั้นให้หญิงสาว
เขายิ้ม
หญิงสาวยิ้ม
เขาเดินจากไป.

เรื่องสั้น: ถ่าย

ชายหนุ่มชื่อ เพเตอร์ บิคเซล
เขาไม่ใช่นักเขียนชาวสวิสเซอร์แลนด์ เจ้าของผลงาน โต๊ะก็คือโต๊ะ
เขาเป็นเพียงตัวละครหนึ่งในเรื่องสั้นๆ ของวันนี้
ด้วยที่ผู้เขียน (เรื่องสั้นๆ ของวันนี้) เกิดหลงรักชื่อของชายหนุ่มคนนั้น
จึงขอยืมมาใช้ตั้งเป็นชื่อของเขา
เอาเป็นว่า เขาชื่อ เพเตอร์ บิคเซล

นายเพเตอร์ บิคเซล เป็นคนดัง
เมื่อเป็นคนดังนิตยสารจึงรุมล้อมถ่ายภาพ
พวกเขาต้องการภาพลงไปประดับหน้ากระดาษนิตยสารให้ไม่ว่างเปล่าเกินไปนัก
ยิ่งเป็นนิตยสารทุกวันนี้ที่ไม่ค่อยมี ‘เนื้อ’ ให้ ‘หา’ สักเท่าไหร่
ยิ่งต้องอาศัยภาพใหญ่ๆ เท่ๆ เก๋ๆ ฉูดๆ ฉาดๆ มาวางพาดลงไป
ภาพใหญ่ๆ ตัวหนังสือน้อยๆ
แม้ผู้สัมภาษณ์จะมานั่งคุยกับเขาเป็นเรื่องเป็นราวนานนับชั่วโมง
แต่สิ่งที่นิตยสารต้องการ ไม่มากขนาดนั้น

มิใช่ความผิดของผู้สัมภาษณ์-บิคเซลคิด
มิใช่ความผิดของใครทั้งนั้น เขาชอบนั่งคุยกับคนสัมภาษณ์
และค่อนข้างเขินอายกับการถ่ายรูป

รูปถ่ายในหน้านิตยสารสร้างคนได้และทำลายคนได้
รูปถ่ายเป็นเพียง ‘การเก็บชีวิต’ แค่หนึ่งวินาทีของมนุษย์คนนั้น
ย่อมไม่สามารถครอบ+คลุม ‘ความเป็นเขา’ ทั้งหมดได้
ใครกล้าตัดสินคนภายในเวลาหนึ่งวินาที?

จะตัดสินได้อย่างไร?
เป็นไปได้ว่าวินาทีนั้นอาจเป็นวินาทีที่เขาน่ารักที่สุด
เป็นไปได้ว่าวินาทีนั้นอาจเป็นวินาทีที่เขาน่าหมั่นไส้ที่สุด
เป็นไปได้ว่าวินาทีนั้นอาจเป็นวินาทีที่เขาดูโง่เง่าที่สุดในชีวิต
รูปถ่ายบันทึกได้เพียงหนึ่งวินาที

เพเตอร์ บิคเซล นักเขียนชาวสวิสเซอร์แลนด์
เขียนถึงการถ่ายรูปของช่างภาพนิตยสารเอาไว้
ในหนังสือ ‘เรื่องเล่าผิดเวลา’ เขาเล่าไว้ดังต่อไปนี้

เขาเดินไปรอบๆ ตัวผมพร้อมกับกล้อง ขอให้ผมทำอะไรก็ได้โดยไม่ต้องสนใจเขา
ผมพยายามอ่านหนังสือเล่มที่อ่านอยู่ก่อนหน้านั้น ก่อนหน้าช่างภาพผู้นี้จะมา
แล้วก็พบว่าผมไม่ได้อ่านจริงๆ เพียงแต่ทำท่าเหมือนคนกำลังอ่านหนังสือ
พบว่าตัวเองอ่านประโยคเดียวซ้ำไปซ้ำมาอยู่สามเที่ยวแล้ว
โดยประโยคประโยคนั้นไม่เข้าหัวเลย

เพเตอร์ บิคเซล นั่งหัวเราะและพยักหน้ากับข้อความที่ เพเตอร์ บิคเซล เขียนไว้
เขาเองก็มักถูกขอร้องให้ทำอะไรตลกๆ ทำนองนี้เสมอ
ช่างภาพมักอยากได้ ‘ภาพลักษณ์ของเรา’ ในแบบที่เขาอยากให้เป็น
มากกว่าที่จะอยากได้ในสิ่งที่เราเป็นจริงๆ-เขาคิด

เขาไม่สามารถทำท่าเขินใส่หน้ากล้องเพื่อเอาไปลงนิตยสารได้
ไม่มีใครต้องการดูภาพไร้พลังแลดูไม่มั่นใจแบบนั้น
คนอ่านต้องการเห็นผู้โด่งดังทั้งหลายมีความมั่นใจ แววตามุ่งมั่น
หรือไม่ก็ดูมีไฟ (สำหรับคนหนุ่มไฟแรง) ดูอารมณ์ดี (สำหรับนักดนตรีอารมณ์ขัน)
คนอ่านน่ะเหรอต้องการ? นิตยสารมากกว่ารึเปล่า? – เขาคิด

นิตยสารปั้นคนให้เป็นนั่นเป็นนี่ได้
ปั้นคนเรียบร้อยให้เซ็กซี่ ปั้นคนดีเป็นแบดบอย ปั้นคนจ๋อยให้มั่นใจ
ทำไมจะทำไม่ได้ ในเมื่อช่างภาพทั้งหลายใช้เวลา ‘บิลท์’ กันตั้งนาน
แถมยังล้างผลาญฟิลม์ไปตั้งสอง-สามม้วน

“เอาอย่างนี้ดีกว่า คุณเล่าอะไรให้ผมฟังก็ได้ อะไรก็ได้ คุณเป็นนักเขียนนี่
คุณต้องมีอะไรเล่าอยู่แล้ว” ช่างภาพคนนั้นพูดกับเพเตอร์ บิคเซล นักเขียนชาวสวิสฯ
บิคเซล เขียนเล่าไว้ในหนังสือว่า
ผมไม่ทำตามที่เขาบอก ผมไม่สามารถเล่าให้คนฟังเพียงเพื่อจะเล่าเท่านั้น
ผมไม่สามารถเล่าให้คนที่ไม่ตั้งใจฟัง คนที่เพียงอยากจะจ้องดูว่าผมเล่าอย่างไร

ผมเริ่มรับรู้ถึงอารมณ์ขุ่นมัวที่ปะทุขึ้นในตัว หมอนี่ใช้ศิลปะของตนดูหมิ่นดูแคลนผม
เขาต้องการถ่ายรูปอะไรบางอย่างที่ไม่สามารถถ่ายได้: เขาต้องการถ่ายรูปการเล่า
–เลวร้ายจริงๆ ผมเม้มริมฝีปากเข้าหากัน อยากจะได้หัวของผมก็เชิญ
หัวที่เงียบงันของผม ผมจะไปยืนตรงโน้นตรงนี้ตามที่เขาต้องการ จะหันหัวไป
นิดหน่อยด้วย แต่เขาจะไม่มีวันได้ธรรมชาติที่แท้ของผม ไม่ได้รอยยิ้มอย่างเป็นธรรมชาติ
ไม่ได้อะไรเลย

เพเตอร์ บิคเซล ยิ้มทั้งน้ำตา เขารู้สึกกับตัวหนังสือของเพเตอร์ บิคเซล
อย่างเข้าอกเข้าใจ ทั้งขำในพฤติกรรมของช่างภาพ และหดหู่ตามไปกับ
ความรู้สึกของนักเขียนผู้ทรนง

บางวินาทีของเขาถูกแปะลงบนหน้านิตยสารบางฉบับ
บางวินาทีนั้น เขาจ้องมองมันซ้ำแล้วซ้ำเล่า
เขาไม่อยากเชื่อสายตาว่านั่นคือตัวเขาจริงหรือ?

ในวินาทีนั้น ด้วยพลังอำนาจของผู้ถือกล้องถ่ายรูปตรงหน้าเขา
สามารถสะกดจิตให้เขาทำบางสิ่งบางอย่างที่ไม่ใช่ธรรมชาติของตัวเอง
และจังหวะนั้นนั่นเอง เป็นจังหวะโปรดของช่างภาพ

ช่างภาพมักจะเลือกภาพที่เขาชอบ
ภาพที่เขาอยากสื่อบุคคลคนนั้นออกไป
ภาพนั้นไม่จำเป็นต้องเป็นสิ่งที่บุคคลคนนั้นเป็นจริงๆ
และภาพที่ถูกเลือกมักจะเป็นภาพที่แปลกและออกจะพิสดารเสียหน่อย
แต่จะปฏิเสธได้อย่างไร นั่นมันก็หนึ่งวินาทีในชีวิตของคนคนนั้นจริงๆ

เพเตอร์ บิคเซล วางหนังสือ ‘เรื่องเล่าผิดเวลา’ ลงบนเตียง
เขาหัวเราะกับรูปถ่ายหลายรูป หัวเราะกับหลายวินาทีเหล่านั้น
บางทีเขาก็เป็นคนทะเล้น บางเวลาเขาก็เป็นคนเงียบขรึม
บางเวลาเขาก็ดูมุ่งมั่นจริงจัง บางเวลาเขาก็ดูโง่เง่า
บางเวลาก็ดูอยากเท่เสียเต็มประดา

และวินาทีเหล่านั้นนั่นเอง ที่ผู้พบเห็นต่างเหมาเอาว่านั่นคือตัวเขา
บ้างชอบ บ้างชัง บ้างหมั่นไส้ บ้างหลงใหล บ้างเอาเป็นแบบอย่าง
เพียงวินาทีเดียว

เขาฉวยนิตยสารเล่มล่าสุดที่เพิ่งซื้อมาเดินเข้าห้องน้ำ
นั่งลงบนโถชักโครก
ใครก็มีวินาทีที่ต้องขี้!